Để đạt chuẩn Kona (tham dự giải Vô Địch Thế Giới Ironman 140.6 tại Kona), các triathlete không những phải khoẻ mà còn cần chút may mắn nữa. Tuy nhiên, cũng có một số mẹo nhỏ để đường tới Kona có phần dễ dàng hơn cho những ai quan tâm.
Ba môn phối hợp (triathlon) đã dần trở thành một môn thể thao quen thuộc ở Việt Nam. Sức hút của môn này tới từ sự khắc nghiệt của nội dung thi đấu: bơi-đạp xe-chạy bộ, được thực hiên nối tiếp nhau, trong thời gian nhanh nhất có thể. Và một trong các cuộc thi triathlon khắc nghiệt nhất có lẽ là Ironman 140.6, bao gồm 3,8km bơi biển, 180km đạp xe và 42km chạy bộ. Và trong các giải Ironman, giải VĐTG Ironman hàng năm tại Kona là giải đấu danh giá nhất.
Kể từ khi được tổ chức vào năm 1975, giải VĐTG Ironman tại Kona (Hawaii) đã trở thành ước mơ của tất cả triathlete, chuyên nghiệp lẫn nghiệp dư. Nhưng con đường tới giải này cũng rất gian nan: mỗi năm có khoảng hơn 100.000 người tham gia các giải đấu thuộc hệ thống Ironman, nhưng chỉ có 3.000 người có vé tới Hawaii để so tài ở đấu trường cao nhất. Nếu như ở Boston, chúng ta chỉ cần vượt tiêu chuẩn thời gian là có thể tham gia giải đấu, thì để đến được với Kona, bạn cần nằm trong top 3 hoặc top 5 (tuỳ lứa tuổi) trong các giải thi đấu thuộc hệ thống Ironman. Do đó mức cạnh tranh cao hơn nhiều và để đạt chuẩn Kona, các triathlete không có cách nào khác ngoài tập luyện chăm chỉ và chiến thắng các đối thủ khác. Tuy nhiên, cũng có một số mẹo để con đường này bớt gian nan hơn.
Mẹo 1: Race một giải Ironman 70.3
Thông thường bạn cần tham gia một giải Ironman 140.6 (hay đôi khi còn gọi là Full Ironman) để có suất đi giải VĐTG ở Kona. Tuy nhiên, một số giải Ironman 70.3 (đôi khi còn gọi là Half Ironman, có cự ly bằng một nửa giải Ironman 140.6) cũng có suất đặc biệt tham dự giải VĐTG.
Khi Tập đoàn Dalian Wanda của Trung Quốc mua Ironman vào năm 2015, tất cả các giải đấu Ironman 70.3 ở Trung Quốc đều có khoảng 30 suất tham dự giải VĐTG Ironman ở Kona (ngoài các suất tham dự giải VĐTG Ironman 70.3 thông thường), nhằm mục đích khuyến khích các VĐV đăng ký nhiều hơn. Tuy nhiên, chương trình này đã bị bãi bỏ sau khi Dalian Wanda bán lại thương hiệu Ironman.
Hiện nay trên thế giới vẫn có một số giải Ironman 70.3 có truyền thống tặng thêm vé tham dự giải VĐTG Ironman ở Kona, bao gồm:
- Ironman 70.3 Luxembourg
- Ironman 70.3 Lubbock Texas
- Đặc biệt, giải Ironman 70.3 Hawaii (cũng tổ chức ở Hawaii, nhưng không phải giải VĐTG ở Kona), cũng có 56 suất tham dự giải VĐTG (26 suất dành cho người dân địa phương). Như vậy, tính ra khách quốc tế sẽ có 30 suất.
Thông thường các giải Ironman 140.6 chỉ có khoảng 45-50 suất tham dự giải VĐTG tại Kona (tương đương top 3 hoặc top 5 cho mỗi nhóm tuổi). Tuy nhiên, một số giải mới tổ chức (năm đầu hoặc năm thứ hai) thường có đãi ngộ tốt hơn. Ví dụ: giải Ironman 140.6 tại Tiberias (Israel) tổ chức vào ngày 25 tháng 11 năm 2022 sẽ có 75 suất (và biết đâu khi Việt Nam có giải Ironman 140.6 cũng sẽ được như vậy)
Mẹo 2: Càng trẻ càng có lợi
Thông thường, nhóm tuổi 35-39 và 40-44 là nhóm có sự ganh đua gay gắt nhất, do số lượng VĐV đông đảo nhất. Nếu bạn ở trong lứa tuổi trẻ hơn thì cơ hội sẽ lớn hơn rất nhiều, đặc biệt là các lứa tuổi “mầm non” như 18-24. Lấy ví dụ: tại giải Ironman Anh Quốc năm 2022, chỉ có ba VĐV nữ thuộc nhóm tuổi 18-24, tranh giành một suất tham dự Kona (suất tham dự được lấy ra từ tổng số 50 suất, chia cho các nhóm tuổi tuỳ theo số lượng VĐV, nhóm 35-39 và 40-44 thường có 5 suất, nhóm 18-24 thường có 1-2 suất). Thời gian hoàn thành cuộc thi của top 1 Nữ nhóm tuổi 18-24 khá tệ, ở mức 14:08:14. Thành tích này cũng tương đương khoảng 7 giờ hoặc nhanh hơn một chút cho cự ly Ironman 70.3. Không những vậy, thành tích này cũng tệ hơn nhiều nếu đối chiếu với nhóm tuổi Nữ 30-34 (top 1 thành tích 11:17:43) và nhóm Nữ 45-49 (top 1 – 12:00:05).
Nhìn chung, nguyên nhân của thành tích kém ở lứa tuổi trẻ cũng không quá phức tạp: lứa tuổi 18-29 là lứa tuổi còn ở trường đại học hoặc mới ra trường, tương lai chưa ổn định, có nhiều mối quan tâm hơn là tập thể thao (hẹn hò, tìm việc) và đặc biệt là điều kiện kinh tế chưa cao (khó có thể mua đồ xịn, tham gia nhiều giải đấu hoặc có tiền thuê HLV để có thể tập luyện bài bản).
Tuy nhiên, nếu bạn nằm trong lứa tuổi này, có tiền (hoặc có bố mẹ giàu có), hoặc nếu bạn là phụ huynh giàu có muốn con cái đạt được điều mình chưa thể làm (ví dụ như Kona qualify), thì đây là lứa tuổi tốt nhất để thi và đoạt giải.
Mẹo 3: Càng già càng có lợi
Nếu bạn lỡ bén duyên với triathlon khi đã vào nhóm tuổi cạnh tranh cao nhất là 35-45 và gần như không có cơ hội để thắng các đối thủ khác thì cũng không cần nản lòng. Ironman là cuộc thi mà trong đó người thắng là người bỏ cuộc sau cùng. Thực tế, càng về già, sự cạnh tranh cũng bớt gay gắt hơn.
Lấy ví dụ tại giải Ironman Bolton, nhóm Nữ tuổi 55-59 chỉ có vỏn vẹn 3 VĐV và top 1 có thành tích 16:11:23. Nhóm Nam ở lứa tuổi 50-54 có 182 VĐV tranh 5 vé, nhưng ở nhóm tuổi 65-69 thì chỉ còn vỏn vẹn 6 VĐV tranh chấp 1 vé.
Vì vậy, bạn cứ tiếp tục tập luyện, cho tới khi đối thủ bỏ cuộc!
Mẹo 4: Nữ dễ hơn Nam
Năm 2022, lần đầu tiên giải VĐTG Ironman tại Kona phải tổ chức trong hai ngày: Nữ thi ngày thứ 5 (6/10) và Nam thi ngày thứ 7 (8/10). Lý do là vì năm 2022 có tới 5.000 VĐV tham gia, so với con số trung bình 3.000 các năm trước. Lý giải sự tăng đột biến này, một phần là do có nhiều giải đấu được tổ chức hơn, nhưng chủ yếu là do có thêm rất nhiều vé tham dự cho các VĐV nữ so với trước đây. Đây là một phần trong chiến lược thúc đẩy sự phát triển của bộ môn triathlon trong nữ giới, và nỗ lực bình đẳng nam-nữ trong thể thao nói chung.
Năm 2023, dự tính có thêm khoảng 1.200 vé cho các nữ VĐV so với trước đây, tới từ 17 giải đấu sau:
- Ironman New Zealand – 50
- Ironman African Championship – South Africa – 65
- Ironman Texas – 65
- Ironman European Championship – Hamburg – 65
- Ironman Asia-Pacific Championship – Cairns – 65
- Ironman Coeur d’Alene -100
- Ironman France – 50
- Ironman UK – 50
- Ironman Vitoria-Gasteiz – 50
- Ironman Lake Placid – 100
- Ironman Kalmar – 100
- Ironman Ireland – 50
- Ironman Mont-Tremblant – 100
- Ironman Copenhagen – 100
Như đã nói ở trên, mức độ cạnh tranh ở nhóm nữ VĐV không quá cao, chủ yếu do số lượng tham gia ít, và trình độ chung cũng không quá cao. Với 1.200 vé thêm, rõ ràng khả năng được đi Kona của các VĐV cũng được cải thiện đáng kể. Lấy ví dụ đơn giản: có nhiều nhóm tuổi nữ chỉ có ba VĐV tham dự. Theo lẽ thường, họ chỉ được một suất tham gia giải VĐTG. Từ năm 2023 trở đi, có thể số suất tham dự sẽ tăng lên hai vé, chia đều cho ba VĐV. Và nếu chẳng may có một VĐV không thể tham gia thì hai VĐV còn lại chỉ cần hoàn thành cuộc thi là nghiễm nhiên có vé đi Kona.
Mẹo 5: Chọn giải mà đi
Nếu như việc giành suất đi Kona phụ thuộc một chút vào may mắn, bạn vẫn có thể làm cho vận may đứng về phía mình. Có một mecoj cơ bản khi chọn giải đấu để tăng khả năng giành vé:
- Chọn giải gần ngày với giải VĐTG: Thông thường, giải VĐTG được tổ chức hàng năm vào tháng 10. Do đó thời điểm tháng 9-10-11 cũng là lúc các “hổ báo” đã giành vé đi Kona bước vào giai đoạn quan trọng của chu kỳ tập luyện và gần như chắc chắn họ sẽ vắng mặt. Do đó, thời điểm này cũng là lúc để mọi người tranh thủ đi race kiếm vé (cho giải VĐTG năm sau – 2023). Ví dụ: giải Ironman Barcelona năm 2022 được tổ chức vào ngày 1/10/2022, chỉ một tuần trước Kona. Hoặc ở gần Việt Nam có giải Ironman Langkawi được tổ chức vào tháng 11 và thường không có đông VĐV (khoảng hơn 1.100 người) nên tỉ lệ “chọi” cũng nhẹ nhàng hơn. Tuy nhiên, cần lưu ý là ngay cả khi vắng nhiều hổ báo, sự cạnh tranh trong nhóm tuổi 35-45 vẫn sẽ rất khốc liệt vì số lượng hổ báo “Tây” cũng khá dư thừa từ các quốc gia như Singapore, Malaysia… Tuy nhiên, dù sao thì giải này cũng nhẹ nhàng hơn so với các giải ở Úc, hay các cường quốc triathlon như Châu Âu, Mỹ…
- Chọn giải cuối cùng trong mùa thì đấu: Nếu giải VĐTG Ironman được tổ chức vào tháng 10 thì các giải cuối cùng để giành vé sẽ diễn ra vào tầm tháng 6-7-8. Đây cũng là thời điểm gần như mọi chuyện đã an bài với các hổ báo (những người thường giành vé từ tầm tháng 3) và cũng là thời điểm để nhóm “hổ báo yếu hơn” tranh chấp các suất cuối cùng tới Kona.
- Chọn giải ở những nước đang phát triển: Có rất nhiều yếu tố khiến các giải ở những nước đang phát triển (thu nhập thấp) dễ lấy vé tới Kona hơn các nước khác. Lấy ví dụ giải Ironman Philippines: vị trí tổ chức nằm ở TP Subic, cách Manila 4 giờ lái xe, nên không phải hổ báo “Tây” nào cũng muốn đi. Vì vậy cuộc đua podium sẽ gần như là cuộc chiến “nội địa”. Rất nhiều VĐV Philippines sau khi lên podium cũng bỏ vé do khả năng tài chính không đủ để đi Kona (ước tính ngân sách lên tới 10.000 USD cho toàn bộ chuyến đi, quá lớn so với thu nhập trung bình hơn 3.000 USD/năm tại quốc gia này). Đó là chưa kể nhiều nhóm tuổi chỉ có vài VĐV tham gia, cá biệt chỉ có…1 người. Nhìn chung, giải Ironman Philippines hội tụ nhiều yếu tố dễ giành vé đi Kona đã nêu ở trên: giải đấu vào tháng 6 khi nhiều hổ báo đã có vé, mặt bằng trình độ VĐV khá thấp, và nhiều nhóm tuổi rất ít VĐV dẫn tới tính cạnh tranh không cao.
Ngoài các cách trên, cũng có một số cách khác “đốt tiền” hơn để rút ngắn chặng đường tới Kona của bạn. Tổ chức Ironman hàng năm vẫn dành ra 100 vé cho chương trình Ironman Legacy – giành cho những người đã từng tham gia 12 giải Ironman trong đời và bốc thăm nhận vé. Chương trình Ironman Executive Challenge cũng là một cách khác để giành vé dễ dàng hơn: đây là một CLB cho những giám đốc, chủ tịch các công ty. Chương trình này có 25 vé tới Kona, và các giám đốc bận rộn chỉ phải thi đấu với nhau để giành giật chiếc vé này, thay vì phải thi đấu với đám “trâu bò” ít tiền hơn nhưng rất thừa thời gian để tập luyện. Dĩ nhiên, số tiền đóng góp để được tham gia CLB khép kín này cũng không nhỏ.
Hiện nay, có nhiều thông tin phỏng đoán một giải Ironman 140.6 sẽ được tổ chức ở Việt Nam trong vài năm tới. Đây cũng là một cơ hội tương đối tốt cho các triathlete Việt Nam giành vé đi Kona. Hy vọng trong vài năm tới, số lượng VĐV Việt Nam có mặt tại buổi lễ rước cờ ở Kona sẽ lên tới cả chục người.
Readers' opinions (0)