Ai trong chúng ta cũng ao ước có một dáng chạy đẹp và hiệu quả. Tuy nhiên, thật khó để mà có thể giải thích cặn kẽ cho một runner newbie thế nào là một dáng chạy chuẩn, đặc biệt khi ta phải miêu tả trình tự chuyển động của xương khớp. Đây cũng chính là lí do mà cho đến bây giờ khoa học vẫn còn nhiều khó khăn để chế tạo được robot chạy bằng hai chân, cũng như vì sao mà các cố gắng cải thiện dáng chạy thông qua việc điều chỉnh chuyển động cơ khớp thường dẫn đến thất bại nhiều hơn thành công.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là ít ai trong chúng ta có dáng chạy tốt hơn những runner còn lại. Một công trình khoa học chuyên sâu gần đây đã phân tích dáng chạy của các runner hàng đầu thế giới. Thay vì tập trung vào cử động của chân và tay, nghiên cứu phân tích dáng chạy thông qua cơ chế bật nảy (pogo stick), tương tự như cơ chế của lò xo. Dưới đây là một hình ảnh đơn giản hóa của cơ chế này, bao gồm một quả bóng gắn vào lò xo và được cắm xuống đất.
Nếu sử dụng mô hình này, các thông số quan trọng bao gồm: góc α và độ nén của lò xo. Góc α giúp ta biết độ nghiêng của cơ thể khi chạy. Độ nén của lò xo trong mỗi bước chạy cho biết lực chạy, được đo bằng độ cứng của lò xo cũng như lực tác động vào lò xo.
Các nhà nghiên cứu của dự án bao gồm một runner elite cự li ultra Geoff Burns và Ron Zernicke thuộc đại học Michigan, người mà trước đây từng nghiên cứu về guồng chân của các runner cự li ultra. Tuy nhiên, trong nghiên cứu lần này Zernicke phân tích dáng chạy của những runner cự li trung bình vì họ sở hữu một sự cân bằng về sức bền cũng như tốc độ tốt hơn runner chạy cự li ultra.
Burns và cộng sự mời 10 VĐV nam hang đầu thế giới với thành tích trung bình cho 1500m là 3:37.3 và một dặm là 3:54.6, sau đó so sánh dáng chạy với những runner với thành tích 4:07.6 và 4:27.4 cho cự li tương tự. Bài kiểm tra trong nghiên cứu này bao gồm: chạy 4 phút pace chậm và 30 giây pace bức tốc trên máy chạy bộ có chức năng đo lực. Cấu trúc bài kiểm tra này giúp nhóm nghiên cứu đo đạc góc cũng như phát lực của runner dựa trên cơ chế bật nảy.
Dáng chạy hoàn hảo: thiên bẩm hay khổ luyện?
Nghiên cứu kết luận runner elite có tư thế tiếp đất khác với các VĐV còn lại. Họ dành ít thời gian chạm đất và nhiều thời gian trên không trung hơn. Ngoài ra, lực tiếp đất của runner elite cũng mạnh hơn, và phát lực thường theo phương thẳng đứng hơn là phương ngang. Độ bật nảy của họ cũng cứng chắc hơn runner bình thường. Sức bật nảy này không chỉ trên phương diện một vài bó cơ hoặc khớp nhất định, mà là tổng thể toàn bộ cơ thể và chân hoạt động theo một thể hợp nhất.
Vậy chúng ta nên hiểu độ bật nảy cứng chắc như thế nào? Có phải điều này được gây ra bởi các bó gân? Hay do một độ cong khớp gối cụ thể? Các cơ bắp ở chân cần đạt được một độ cứng nhất định?
Burns cho rằng tất cả các yếu tố trên đều có thể giúp ích phần nào cho việc cải thiện độ cứng của pha bật nảy. Mấu chốt ở đây là chúng ta có vô số cách phối hợp các bộ phận cơ thể để đạt được một độ cứng nhất định. Runner A có thể co gối nhiều hơn, trong khi runner B chỉ đơn giản có cơ chân và gân khỏe hơn. Do đó, sẽ không thật hiệu quả nếu chúng ta cứ tiếp tục tìm kiếm các thức hoàn thiện dáng chạy “chuẩn” vì điều này thực sự phụ thuộc vào cấu trúc sinh học cũng như khả năng của mỗi cá nhân.
Thay vì tập trung thay đổi các chuyển động cơ bắp riêng biệt, nghiên cứu của Burns giúp runner có một cái nhìn khái quát hơn về cải thiện dáng chạy bằng cách tập trung vào cơ chế bật nhảy. Do đó, bạn có thể gác qua một bên các chỉ dẫn mang tính riêng biệt như “thả lỏng cùi chỏ và chạy bước ngắn lại” mà tập trung vào những hoạt động giúp hoàn thiện dáng chạy tổng thể như bài tập tốc độ interval, chạy bứt tốc, chạy lên dốc, các động tác drill bổ trợ, chạy trên các mặt đường khác nhau và thậm chí là tập bổ trợ với tạ để tăng cường sức khỏe cơ bắp.
Chúng ta thường tự hỏi rằng liệu một dáng chạy hoàn hảo là thiên bẩm hay do khổ luyện. Các runner trong nghiên cứu của Burns phần lớn là các VĐV của trường đại học và đã trải qua rất nhiều chương trình tập luyện. Chúng ta vẫn chưa thể kết luận được liệu họ có thể đạt được cơ chế bật nhảy chuẩn như các runner elite hay không. Tuy nhiên, điều mà ta có thể chắc chắn là luyện tập thường xuyên sẽ giúp runner cải thiện dáng chạy so với thời điểm hiện tại. Khoa học đã chứng minh độ cứng của chân sẽ thay đổi và thích nghi song song với chương trình luyện tập.
Với công nghệ hiện đại, bạn có thể theo dõi và phân tích sự cải thiện của dáng chạy thậm chí với smartphone. Burns giới thiệu một ứng dụng tên Runmatic trên iPhone với chứng năng đo thời gian tiếp đất, phát lực và độ cứng của cơ chân. Bạn sẽ có thể theo dõi được tiến độ của bản thân sau nhiều tuần tập luyện. “Runner thường có suy nghĩ họ không thể đạt được dáng chạy hoàn hảo bởi vì đó là thứ trời ban cho các VĐV thiên bẩm. Tuy nhiên, ở một mức độ nào đó, chúng ta vẫn có thể học tập và làm theo các nguyên lí tập luyện của runner elite để ngày một hoàn thiện bản thân hơn”, Burns bày tỏ.
Readers' opinions (0)